دیابت بارداری، یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است. در نوزادان متولد شده از مادران دیابتی ریسک بروز عوارض جدی مانند نقص خلقی، زایمان زودرس و افزایش وزن نوزاد، زیاد است. در این مقاله با برخی اطلاعات کلی درباره دیابت بارداری آشنا می شویم.
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری یک شرایط طبیعی نیست و به معنی افزایش قند خون در دوران بارداری است. در دیابت بارداری، بدن نمی تواند به خوبی از انسولین (هورمون کنترل قند خون) ترشح شده در بدن استفاده کند و قند خون بالا می رود. این بیماری در صورت کنترل نشدن، می تواند مشکلات بسیاری در طی دوران بارداری ایجاد کند که در ادامه بیشتر در مورد آن ها صحبت خواهیم کرد.
چه افرادی در معرض دیابت بارداری قرار دارند؟
برخی از عوامل، ممکن است احتمال بروز دیابت بارداری را افزایش دهند. در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر حتما قبل از اقدام به بارداری با پزشک خود مشورت کنید:
- اضافه وزن زیاد قبل از بارداری
- داشتن بیش از ۳۵ سال سن
- داشتن سابقه دیابت در خانواده
- سابقه سقط مکرر یا مرگ نوزاد در گذشته
- تشخیص قند خون بالا در بارداری های قبلی
علائم و نشانه های دیابت بارداری
دیابت بارداری در بسیاری از موارد بدون علامت و نشانه خاصی بروز می کند. اما در برخی مواقع، علائم زیر می توانند نشان دهنده وجود دیابت در مادر باردار باشند:
- ادرار زیاد
- عطش بیش از حد
- خستگی بیش از حد
- قارچی شدن پوست
- التهاب مجاری ادراری
- افزایش یا کاهش وزن ناگهانی
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مهم است به پزشک خود مراجعه کنید تا بررسی های لازم صورت گیرد و اقدامات درمانی مناسب انجام شود.
روش های تشخیص دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولا از طریق اندازه گیری قند خون قبل و بعد از صرف صبحانه تشخیص داده می شود. طبق استانداردهای بین المللی، اگر دو آزمایش متوالی انجام شده، یکی از معیارهای زیر را داشته باشد، یعنی فرد مبتلا به دیابت بارداری است:
- قند خون قبل از صرف صبحانه بیش از 92 میلی گرم بر دسی لیتر باشد
- قند خون بعد از صرف صبحانه بیش از 180 میلی گرم بر دسی لیتر باشد
- قند خون چهل و هشت ساعت بعد از انجام آزمایش بیش از ۱۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد
البته برای تشخیص دقیق تر دیابت بارداری معمولا از آزمایش تحمل گلوکز استفاده می شود. در این آزمایش، بعد از یک فستینگ مناسب، مقداری گلوکز به بیمار داده می شود و بعد از دو ساعت سطح قند خون بررسی خواهد شد.
خاطرتان باشد تشخیص سریع و به موقع دیابت بارداری برای جلوگیری و کنترل هر گونه مشکل در دوران بارداری مهم است.
تأثیر دیابت بر بارداری
دیابت بارداری می تواند بر روند بارداری و سلامت مادر و جنین تأثیرات متعددی داشته باشد که مهم ترین آن ها به شرح زیر است:
- افزایش خطر بروز مشکلات مختلف از جمله برهنگامی پلاکنتا و زایمان نوزاد ناقص
- افزایش خطر بروز آسیب های جنینی مانند پره اکلامپسی و افزایش حجم آب آمنیوتیک
- افزایش خطر بروز دیابت نوع 2 در آینده زیرا زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده قرار دارند.
- دیابت بارداری می تواند باعث رشد بیش از حد جنین و در نتیجه افزایش وزن غیر طبیعی او شود.
با در نظر گرفتن عوامل ایجاد دیابت بارداری و تأثیر آن بر مادر و نوزاد، می توان به اهمیت تشخیص و درمان به موقع این بیماری پی برد. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده علائم مشکوک یا وجود عوامل خطر، با پزشک متخصص مشورت کنید.
نکاتی برای مدیریت دیابت بارداری و جلوگیری از بروز آن
اولین گام در مدیریت و درمان دیابت بارداری، دریافت مشاوره از پزشک متخصص است. از آنجایی که هر زن باردار نیازهای خاصی دارد، دکتر می تواند با توجه به شرایط هر بیمار برنامه درمانی مناسبی ارائه کند.
خوشبختانه امروزه روش های بسیاری برای مدیریت دیابت بارداری و جلوگیری از بروز آن وجود دارد که در ادامه برخی از آن ها را بررسی خواهیم کرد:
داشتن تغذیه سالم و متوازن:
رعایت یک رژیم غذایی سالم و متوازن می تواند کمک کند تا سطح قند خون شما در محدوده نرمالی حفظ شود. بنابراین بهتر است علاوه بر توجه به دستورات تجویزی پزشک، با مصرف مواد غذایی دارای قند پایین و فیبر بالا، سطح قند خون در دوران بارداری را کنترل کنید.
داشتن فعالیت بدنی منظم:
فعالیت بدنی منظم و روزانه می تواند به کاهش سطح قند خون کمک بسزایی کند. پیاده روی، شنا، یوگا و استراحت کافی می تواند بسیار مفید باشد.
مصرف منظم داروهای تجویز شده:
در برخی موارد، پزشک ممکن است دارویی را برای کنترل دیابت بارداری شما تجویز کند. رعایت و تنظیم دقیق دوز مصرف داروها و آگاهی کامل داشتن نسبت به اثرات جانبی آن ها، بسیار حائز اهمیت باشد.
در نهایت، مراجعه منظم به پزشک و رعایت دستورات و نکات گفته شده از طرف او، می تواند به بهبود و مدیریت بهتر دیابت بارداری کمک کند. حفظ سلامتی خود و نوزاد در دوران بارداری یکی از مهم ترین مواردی است که باید برای آن تلاش کنید.
تأثیر دیابت بارداری بر سلامت جنین و مادر
همان طور که گفته شد دیابت بارداری یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است که می تواند تأثیرات جدی بر سلامت جنین و مادر داشته باشد. در این بخش، تأثیر این بیماری بر سلامت جنین و مادر را دقیق تر بررسی خواهیم کرد.
1. تأثیر دیابت بارداری بر سلامت جنین
- ریسک سندرم نوزاد دیابتی: بارداری در مادران مبتلا به دیابت می تواند خطر سندرم نوزاد دیابتی را نیز افزایش دهد. این سندرم با نشانه هایی همچون اضافه وزن نوزاد، کاهش قند خون، مشکلات تنفسی و… همراه است.
- خطر مرگ و میر نوزاد: دیابت بارداری باعث ناپایدار شدن سطح قند خون و میزان انسولین بدن می شود، این مشکل می تواند منجر به نابودی بافت های جنینی شود و در نتیجه احتمال مرگ نوزاد بیشتر می شود.
- افزایش ریسک تولد نوزاد زودرس و پایین بودن وزن جنین: مادران مبتلا به دیابت بارداری ممکن است با مشکلاتی مانند تولد زودرس و کاهش وزن جنین مواجه شوند که می تواند بر سلامت نوزاد تأثیرات منفی داشته باشد.
2. تأثیردیابت بارداری بر سلامت مادر
- ریسک افزایش عفونت: دیابت بارداری می تواند باعث افزایش ریسک عفونت های مجاری ادراری و تناسلی در مادر شود که مشکلات جدی مانند انتقال عفونت به نوزاد در زمان زایمان را به همراه دارد.
- افزایش ریسک بیماری های قلبی-عروقی: مادران مبتلا به دیابت بارداری با ریسک بالاتری از بیماری های قلبی-عروقی مانند فشار خون بالا و افزایش استرس روبرو هستند.
- افزایش ریسک زایمان با سزارین: در بعضی موارد، دیابت بارداری باعث می شود پزشک مجبور به انجام سزارین شود. جراحی افراد مبتلا به دیابت ریسک هایی همچون عفونت و خونریزی بعد از عمل را نیز افزایش می دهد.
جمع بندی
دیابت بارداری یک وضعیت خاص پزشکی است که در آن سطح قند خون در زنان باردار بالاتر از حد طبیعی می شود. این وضعیت می تواند برای سلامتی مادر و جنین مشکلاتی به همراه داشته باشد؛ از این رو شناخت علائم و مدیریت آن امری حیاتی است.
برای کاهش این تأثیرات ناخواسته، بسیار مهم است که زنان باردار مبتلا به دیابت به صورت منظم با پزشک خود مشورت کنند و دستورات درمانی را به دقت دنبال نمایند. همچنین، داشتن تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم نیز می تواند به کنترل دیابت بارداری و کاهش تأثیرات آن، کمک بسزایی کند.
