هاشیموتو، یک بیماری خود ایمنی است که تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری موجب تخریب سلول های تیروئید می شود و می تواند منجر به کاهش فعالیت این غده شود. در نتیجه بدن با کاهش تولید هورمون تیروئید و بروز ناهماهنگی در سیستم ایمنی مواجه خواهد شد. در این مقاله راه های تشخیص بیماری هاشیموتو و روش درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
بیماری هاشیموتو چیست؟
بیماری هاشیموتو، که با نام دیگر تیروئیدیت هاشیموتو نیز شناخته می شود، یک بیماری خود ایمنی است که مستقیما بر روی تیروئید تاثیر دارد. این بیماری معمولاً با تخریب تدریجی بافت تیروئید همراه بوده و موجب کاهش عملکرد آن می شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه، بافت های تیروئید را به عنوان متهاجم شناسایی می کند و به سمت آن ها حمله می نماید. در اثر این حمله سطح هورمون های تیروئیدی همچون تیروکسین و تری ایودوتیرونین، در خون کاهش پیدا می کند.
علایم و عوارض بیماری هاشیموتو
تشخیص دادن بیماری هاشیموتو می تواند بسیار چالش برانگیز باشد زیرا علائم آن معمولا عمومی و غیر واضح است. برخی از علائم شایع هاشیموتو عبارتند از:
- بی خوابی
- خستگی غیرمعمول
- درد عضلانی و مفصلی
- افزایش حرارت بدن
- افزایش وزن یا سختی در کاهش وزن
- به وجود آمدن تغییرات در چربی پوست و مو
- بروز مشکل در سیستم گوارش (سوء هاضمه، اسهال یا یبوست)
تاثیر بیماری هاشیموتو بر تیروئید
همان طور که می دانید تیروئید یک غده بسیار حیاتی در بدن است که هورمون های مهمی را تولید می کند و نقش مهمی در عملکرد سیستم عصبی مرکزی، سیستم قلبی و عروق، متابولیسم، رشد و… دارد. هاشیموتو نیز بیماری است که قوی ترین کنترل کننده بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.
بنابراین اگر به بیماری هاشیموتو مبتلا هستید، باید بدانید که این بیماری می تواند تاثیرات مهمی بر روی تیروئید و سلامتی کلی بدن شما بگذارد.
در زیر تعدادی از این تاثیرات را بررسی خواهیم کرد:
- کاهش عملکرد تیروئید: یکی از اثرات اصلی بیماری هاشیموتو بر تیروئید کاهش عملکرد آن است. در این بیماری، بدن به خوبی نمی تواند هورمون های تیروئید را تولید کند که نتیجه آن خستگی، کاهش سطح انرژی و بالا رفتن وزن می شود.
- التهاب تیروئید: بیماری هاشیموتو می تواند منجر به التهاب تیروئید، بزرگ شدن این غده و در نهایت اعمال فشار بر روی بافت های اطراف شود.
- اختلالات هورمونی: از آنجایی که بیماری هاشیموتو می تواند منجر به نقص در تولید و عملکرد هورمون های تیروئید شود، بنابراین ممکن است فرد را با اختلالات هورمونی بسیاری مواجه کند.
- اختلالات عاطفی: بیماری هاشیموتو ممکن است باعث تغییرات عواطف و روحیه فرد شود. طبق گزارش بسیاری از بیماران، احساس افسردگی، اضطراب و عصبانیت در دوره های تشدید بیماری افزایش می یابد.
- اختلالات تغذیه ای: بالا رفتن وزن، افزایش اشتها و وجود اختلال در متابولیسم، می تواند در اثر بیماری هاشیموتو باشد.
به طور کلی، بیماری هاشیموتو بر عملکرد تیروئید شما تاثیر می گذارد و می تواند زندگی روزانه را مختل کند. انتخاب راه درمان مناسب و دریافت مشاوره از پزشک متخصص می تواند به شما کمک کند تا با این بیماری مقابله کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.
تشخیص و درمان بیماری هاشیموتو
بیماری هاشیموتو معمولاً از طریق انجام آزمایش خون تشخیص داده می شود. البته روش های دیگری نیز برای تشخیص این بیماری وجود دارد که به شرح زیر هستند:
1. بررسی علائم بالینی
برخی از علائم بالینی بیماری هاشیموتو عبارتند از: خستگی، کاهش انرژی، افزایش وزن، احساس سرما خوردگی و کاهش تمرکز، دردهای عضلانی و مفصلی، زیاد شدن رشد ناخن، خشکی پوست، تار شدن چشم، کاهش شنوایی و… که توسط پزشک به خوبی بررسی می شوند.
2. انجام آزمایش خون
یکی از بهترین راه های تشخیص هاشیموتو انجام آزمایش خون و اندازه گیری سطح هورمون تیروئید در خون است. این آزمایش می تواند نشان دهد که تیروئید شما کم کار یا پرکار است. البته آزمایش های دیگری مانند آزمایش TPOAb نیز قادر به تایید وجود بیماری هاشیموتو هستند.
3. تصویربرداری از غده تیروئید:
تصویر برداری و سونوگرافی از غده تیروئید نیز یک روش عالی برای اندازه گیری غده تیروئید و تشخیص وجود بیماری هاشیموتو است. در برخی مواقع ممکن است پزشک معالج برای تشخیص دقیق تر، به تصویربرداری های پیشرفته تر مانند توموگرافی تیروئید یا توموسیتیگرافی، نیاز داشته باشد.
4. بیوپسی تیروئید
در صورتی که نتایج آزمایش های اولیه نیاز به تایید و بررسی بیشتر داشته باشند، آزمایشات توجیهی دیگری مانند بیوپسی تیروئید نیز انجام می شوند. بیوپسی تیروئید روشی است که در آن نمونه های کوچکی از بافت تیروئید برداشته شده و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می شود.
تشخیص هاشیموتو می تواند گاهی دشوار باشد و نیاز به انجام تست های متعدد و مشاوره با پزشک تیروئید دارد.
تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به هاشیموتو
تغذیه مناسب و سبک زندگی سالم می تواند بهبود وضعیت بیماران هاشیموتو را تسهیل ببخشد. برخی از راهکارهای تغذیه ای برای افراد مبتلا به هاشیموتو عبارتند از:
- مصرف غذاهای غنی از آهن
- مصرف غذاهای غنی از سلنیوم مانند ماهی، گوجه فرنگی، بادمجان، گندم و برنج
- محدود کردن مصرف غذاهایی که می توانند باعث افزایش التهاب تیروئید شوند، مانند چیپس و غذاهای حاوی گلوتن
- مصرف مکمل های غذایی که ممکن است منجر به بهبود وضعیت تیروئید شود با توجه به نظر پزشک
درمان و مدیریت بیماری هاشیموتو
از آنجایی که هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است و مستقیما تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد؛ بنابراین هدف اصلی درمان آن باید بازگرداندن فعالیت تیروئید به حالت طبیعی باشد.
از جمله روش های مدیریتی و درمان بیماری هاشیموتو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. هورمون تراپی
اگر تیروئید شما توانایی تولید هورمون های مورد نیاز بدن را نداشته باشد، دکتر ممکن است برای شما هورمون های تیروئیدی مصنوعی تجویز کند. برای درمان بیماری هاشیموتو معمولاً داروی هورمونی تیروکسین (levothyroxine) تجویز می شود. این دارو جایگزین کمبود هورمون تیروئید در بدن بوده و باعث رفع نشانه ها و علائم هاشیموتو می شود. در بعضی موارد، درمان با دارو بسیار موفقیت آمیز است و عوارض اختلال در غده تیروئید بهبود پیدا می کند.
2. تغذیه مناسب و مصرف مکمل های غذایی تجویز شده
داشتن تغذیه مناسب یکی از جنبه های مهم درمان هاشیموتو است. مصرف مواد غذایی غنی از غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، چربی های سالم و پروتئین های کامل، به بهبودی و کنترل بیماری کمک بسیاری می کند. همچنین، مصرف مکمل های غذایی تجویز شده توسط پزشک، می تواند در بازسازی تیروئید و بهبود عملکرد آن کمک کند.
3. ورزش منظم و کنترل استرس
ورزش منظم و کاهش استرس نیز یکی دیگر از روش های کمکی کنترل و مدیریت هاشیموتو است. ورزش منظم نه تنها به حفظ وزن در محدوده سالم کمک می کند بلکه منجر به افزایش سطح انرژی و بهبود عملکرد تیروئید می شود. همچنین با کاهش استرس و مدیریت امواج عصبی، می تواند شرایط را بهبوبد ببخشد.
1. دکتر ژیان ولیئی
- تخصص داخلی
- خدمات: تیروئید کم کار، افزایش قد، مشکلات هیپوفیز، سندرم متابولیک
- آدرس: تهران، تهرانپارس، چهارراه اشراق (فلکه دوم)، ابتدای خیابان جشنواره، ساختمان ابن سینا، واحد 1
- تلفن: 02177876614
2. دکتر فرشته عطاران
- فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی)
- خدمات: تیروئید کم کار، تیروئید پرکار، تیروئید هاشیموتو، دیابت
- آدرس: قزوین، چهارراه فردوسی، نرسیده به بیمارستان مهرگان، کوچه شهید شالباف، ساختمان پزشکان دیدار
- تلفن: 02833363938
3. دکتر زهرا دارایی
- تخصص داخلی / فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی)
- خدمات: دیابت، تیروئید، مشکلات آدرنال، گواتر
- آدرس: تهران، سعادت آباد، میدان کاج، ابتدای سرو شرقی، خیابان مجد، پلاک 8
- تلفن: 021222371401
4. دکتر صغرا ربیع زاده
- فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی)
- خدمات: دیابت، تیروئید، مشکلات آدرنال، گواتر
- آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، میدان شهید عباسپور (توانیر) ، ساختمان پزشکان طلا، واحد 16
- تلفن: 09354464795
5. مهدیه زارعی
- کارشناس ارشد تغذیه
- خدمات: دیابت، تیروئید، گواتر، تیروئید پرکار
- آدرس: تهران، خیابان خراسان ، کوچه لرزاده ، نبش قدیر کاشانی، کلینیک خیریه شهداء لرزاده
- تلفن: 02133132022
6. دکتر سید رضی سیدعربی
- تخصص داخلی
- خدمات: رژیم چاقی، دیابت نوع 1، دیابت نوع 2، دیابت در کودکان
- آدرس: تهران، خیابان کلاهدوز(دولت)، بعد از اتوبان کاوه، خیابان اخلاقی، خیابان مطلبی نژاد، کوچه لعل، پلاک 5
- تلفن: 02133132022
7. دکتر برزین برزگردرویش
- پزشک عمومی
- خدمات: اختلالات بلوغ، تاخیر رشد، تیروئید، مشکلات آدرنال
- آدرس: رباطکریم، رباط کریم، داوودیه، بلوار آزادگان، جنب تالار المهدی، درمانگاه شبانه روزی مهر آفرین
- تلفن: 02133132023
8. دکتر مریم حبیبی
- تخصص کودکان و نوزادان / فوق تخصص بیماری های غدد درون ریز، رشد و متابولیسم کودکان
- خدمات: دیابت، تیروئید، آکانتوز نیگریکانس (تیرگی پوست)، مشکلات آدرنال
- آدرس: کرمان، چهارراه طهماسب آباد، بلوار جهاد، خیابان ابن سینا، کلینیک بیمارستان بعثت شماره 1
- تلفن: 02122642277
9. دکتر راحله رسولی یزدی
- فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی) / تخصص داخلی
- خدمات: دیابت، تیروئید پرکار، تیروئید هاشیموتو، افزایش قد
- آدرس: شیراز، خیابان معدل غربی، مجتمع پزشکی راز، طبقه دوم، واحد 5
- تلفن: 02122642277
10. دکتر سارا پزشکی
- فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم (اندوکرینولوژی) / تخصص داخلی
- خدمات: کاهش وزن، دیابت، کبد چرب، فشار خون
- آدرس: بوشهر، میدان امام، ابتدای خیابان فرودگاه، ساختمان کسری، طبقه5
- تلفن: 02122639304
جمع بندی
همان طور که گفته شد هاشیموتو، یک بیماری خود ایمنی است که تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند منجر به اختلال در عملکرد این غده شود.
برای درمان و مدیریت هاشیموتو باتوجه به شرایط بیمار از روش های مختلفی همچون تجویز هورمون های تیروئیدی مصنوعی، تغذیه مناسب و مصرف مکمل های غذایی، ورزش منظم و کنترل استرس، استفاده می شود. این روش ها می تواند به بهبود علائم، کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک بسیاری کند. برای انتخاب بهترین روش درمانی حتما با یک متخصص مشورت کنید.
